'Alet
işler el övünür', bizi mutlu eden bir sonuca ulaşmak
isteniyorsa, konu hakkında ne kadar bilgili de olunsa, yapılan işe
uygun kaliteli araç gerekçeler olmadığı sürece başarılı
olunması zordur.
Bitki;
Doğada
yaşayan her ağaç bonsai çalışmalarında kullanılabilir.
Ancak beğenilen ağacın yaşam süresinin nekadar olduğu, minumum
nekadar boyda olması gerektiği, iklim koşulları gibi bir takım
öğeler dikkate alınmalıdır. Odunsu yapıya sahip meşe, çam,
ardıç gibi ağaçlar üzerindeki çalışmalar istenilen sonuça
ulaşabilmemizi sağlarken, meyve veren ağaçların yaşam süreleri,
fiziksel görünümü gibi nedenler ile kalıcı bir bonsai yapmak
tatminkar olmayabilecektir. Ardıç, selvi tarzı bitkilerde doğru
telleme tekniği yapıldığı zaman gövde ve dallarında şekil
değişikliğine gitmek, büyümesine müdahele edebilmek çok daha
kolay ve zevkli olabilmektedir.
Tohumdan üretim yapılarak büyütülen ağaca her döneminde müdahele ederek istenilen bir formda olmasını sağlamak mümkün. Ancak göze hoş gelecek bir görüntünün oluşumu için 4 veya 5 yıl gibi bir zamana ihtiyaç olduğu dikkate alınmalıdır.
Fidanlıklardan alınacak bitkilerde gerekli teknikler kullanılarak hemen bir form oluşturma ve daha sonraki aylarda ufak çaplı müdahaleler ile bakım yapılarak bir bonsai ağacına sahip olmak çok daha kolaydır. Budama sonucunda açığa çıkan dallarında gerekli şartlar sağlanması koşulu ile üretimi yapılarak yeni bonsai adayı bitkilerde çoğaltılabilir.
Doğada gezinirken toprak üzerinde yaşayan genç veya yaşlı bir çok bitkinin varlığını görebiliriz. Bu bitkilerin bazıları gelişimlerini toprağa yakın olarak devam ettirirken yaşlanmış gövde, dalları ve formları ile çok güzel görünüme kavuşmuş olurlar. Bonsai de kullanılan bir çok tekniğin sonucunu bu bitkiler üzerinde doğal olarak görebilir ve inceleme şansına sahip oluruz. Bu tarz bitkileri eğer bulunduğunuz mekanda yaşatabileceğinize inanıyor iseniz, köklerine fazla zarar vermeden söküp evinize nakil edebilir ve saksıya ekim öncesi bakımını yaparsanız, bonsainin temel amaçlarından olan yaşlı bir ağaca sahip olursunuz. Ancak bu işlemler sırasında nakil edilen bitkinin yeni yerinde yaşayamayacağıda bilinmeli. Bitki doğal ortamında köklerinde bulunan faydalı mantarlar sayesinde yaşamını devam ettirmektedir. Özellikle ibreliler dediğimiz çam ve türevi ağaçlarda bu geçerlidir. Bu yüzden köklerindeki toprağı komple temizlemeden, toprağının bir kısmını da koruyarak nakil edilmeli ve dikilmelidir.
Köklerdeki bu mantarların satışı yapılmakta ve ekim öncesi köklere döküldükten sonra saksıya bitki dkilmektedir.
Saksı;
6.yy
dan önce Çin de ve sonrasında Japonya da başlayan ve günümüzde
tüm dünyada yaygın olan bonsai sanatı, yıllar içinde çokta
değişmeyen belli prensiplerle gelişimine devam etmektedir. Bu
prensiplerden bir taneside bonsai saksısıdır. Ağacın formuna,
gövde kalınlığına, ağacın cinsine, boyuna gibi bir takım
özelliklerle, saksı tercihi yapılmaktadır. Ama değişmeyen,
saksıda köklerin çürümesini önlemek, suyun saksı içinde
birikmesini engellemek için saksının altındaki deliklerin yeterli
büyüklükte ve sayıda olmasıdır. Kullanılacak saksıda olmazsa
olmaz niteliğinde bir gerekliliktir. Bonsaide görünüm ve oranlar
daima gözönünde bulundurulduğundan, saksı seçiminde özensizlik
göze hiç de hoş gelmeyecektir.
Başlangıçta bitkinin küçük bir saksıya alışmasını sağlamak için plastik veya toprak bir saksıda bakımı gerçekleştirilebilir. Bir süre sonra zaten sizde bonsainizin görünümünü beğenmeyip bir bonsai saksısına geçmeyi istiyeceksiniz.
Dar bir alanda büyümeye çalışacak olan bitkinin köklerinin yapısına göre 2 veya 3 yılda bir saksı biraz daha büyüğü ile değiştirilir.
Toprak;
Kaliteli
bir toprak sağlıklı büyüyen bir bitki demektir. Toprak konusunda
yapılan hataların başında bahçe toprağının kullanılmasıdır.
Doğada bitki köklerini sürekli genişleterek su ve besin bulma
çabasındayken küçük ve dar bir saksıda kök genişlemesini
doğadaki gibi yapamayacaktır. Zamanla bahçe toprağı sertleşecek,
suyu ememeyecek, köklerin hava almasını engelleyecek ve ağacın
ölümüne neden olacaktır.
Sağlıklı bir ağaç için, iyi suyu tutabilen, fazla suyu atabilen, köklerin havalanmasını sağlayan, faydalı bakterilerin yaşamasını sağlayan özellikleri taşımalıdır. Bu özellikleri organik topraklarda bulmak pek mümkün değildir. İnorganik denilen turface, lav kayası, akadama, dere kumu, vermikülüt, perlit gibi suyu saksı içinde tutmayan ama köklerin kullanabileceği kadar suyu bünyesinde barındıran topraklar bitkinin sağlığı açısından kullanılabilecek topraklardır.
Besin;
Ağacın
yaşaması için gerekli olan besin ihtiyacı, dengeli ve düzenli
bir şekilde karşılanmalıdır. Aşırı gübreleme, ağaç
tarafından kullanılmayan elementlerin toprakta birikimine ve
köklerine zarar vererek ölümüne neden olacaktır. Ağacın hangi
aylarda ne kadar ve hangi elementlere ihtiyacı olduğunu bilmek ve
ona göre dengeli olarak vermek gerekmektedir. Azot
(N), Fosfor (P) ve Potasyum (K) ana besin elementleridir. Ağacın
ihtiyacına göre bu elementlerin karışım oranlarını bilerek ona
göre gübre tercihinde bulunmak ağaç için hayati önem taşır.
Azot yaprak gelişimine, potasyum ağacın gücünüarttırmaya,
fosfor kök gelişimine doğrudan etki etmekte ve dönemsel olarak
ihtiyaçları değişmektedir. Organik gübre kullanılabilir tabiki
ama bu durumda toprakta oluşabilecek bakteriler bitkiye zarar
vereceği de unutulmamalıdır. Yavaş salınımlı katı ve suyla
karıştırılıp verilen sıvı gübreler kullanılabilir.Ama her
iki gübrede de önemli olan elementlerin oranıdır. Ambalaj
üzerinde bu oranlar yazmaktadır.
Tel;
Tasarımı
planlanan ağacın gövde ve dallarını eğmek, farklı şekil ve
yön vermek amacıyla kullanılan temel malzemelerden birisidir. Ağaç
büyüdükçe tel sayesinde şekillenen yeni pozisyonunu alacak ve
teller söküldükten sonra gelişimine bu pozisyonda devam
edecektir. Sarımı kolay, sarım sonrası dalların direncine
dayanaklı olmalıdır. Bakır ve alüminyum teller bu istekleri
karşılıyabilen meteryallerdir. Alüminyum tel daha çok tercih
edilmektedir. Söküldükten sonra başka bir dal sarımında tekrar
kullanılabilmektedir. Alüminyum teller 1 mm ile 4 mm arası
kullanılan ölçüleri dalın kalınlığına göre seçilmektedir.
Bakır tellerin sertliği sarımda zorluk çıkarttığı gibi
dallardan ziyade gövdelerin sarımında kullanılmaktadır.
Söküldükten sonra tekrar kullanımı pek mümkün olmamakla
beraber hava şartları nedeni ile salınım yapabilmesi, ağaç
üzerinde görüntüsünün güzel olmadığı gibi nedenlerle pek
tercih edilmezler.
Pense, tırmık, budama makası;
Ağaç
üzerinde çalışmalar yaparken kullanılan malzemeler. Ağaça
zarar vermeden budama, ince dalları kesme, kök bakımı esnasında
toprağı köklerden ayırma gibi işlemlerde kullanılacak kalitede
olması gerekmektedir. Bu tür işlemler yaparken ağaca insan eli
değmemiş, doğal oluşumu görüntüsünü sağlamak bu aletlerle
mümkün olabilmektedir.
Bitki;

Tohumdan üretim yapılarak büyütülen ağaca her döneminde müdahele ederek istenilen bir formda olmasını sağlamak mümkün. Ancak göze hoş gelecek bir görüntünün oluşumu için 4 veya 5 yıl gibi bir zamana ihtiyaç olduğu dikkate alınmalıdır.
Fidanlıklardan alınacak bitkilerde gerekli teknikler kullanılarak hemen bir form oluşturma ve daha sonraki aylarda ufak çaplı müdahaleler ile bakım yapılarak bir bonsai ağacına sahip olmak çok daha kolaydır. Budama sonucunda açığa çıkan dallarında gerekli şartlar sağlanması koşulu ile üretimi yapılarak yeni bonsai adayı bitkilerde çoğaltılabilir.
Doğada gezinirken toprak üzerinde yaşayan genç veya yaşlı bir çok bitkinin varlığını görebiliriz. Bu bitkilerin bazıları gelişimlerini toprağa yakın olarak devam ettirirken yaşlanmış gövde, dalları ve formları ile çok güzel görünüme kavuşmuş olurlar. Bonsai de kullanılan bir çok tekniğin sonucunu bu bitkiler üzerinde doğal olarak görebilir ve inceleme şansına sahip oluruz. Bu tarz bitkileri eğer bulunduğunuz mekanda yaşatabileceğinize inanıyor iseniz, köklerine fazla zarar vermeden söküp evinize nakil edebilir ve saksıya ekim öncesi bakımını yaparsanız, bonsainin temel amaçlarından olan yaşlı bir ağaca sahip olursunuz. Ancak bu işlemler sırasında nakil edilen bitkinin yeni yerinde yaşayamayacağıda bilinmeli. Bitki doğal ortamında köklerinde bulunan faydalı mantarlar sayesinde yaşamını devam ettirmektedir. Özellikle ibreliler dediğimiz çam ve türevi ağaçlarda bu geçerlidir. Bu yüzden köklerindeki toprağı komple temizlemeden, toprağının bir kısmını da koruyarak nakil edilmeli ve dikilmelidir.
Köklerdeki bu mantarların satışı yapılmakta ve ekim öncesi köklere döküldükten sonra saksıya bitki dkilmektedir.
Saksı;

Başlangıçta bitkinin küçük bir saksıya alışmasını sağlamak için plastik veya toprak bir saksıda bakımı gerçekleştirilebilir. Bir süre sonra zaten sizde bonsainizin görünümünü beğenmeyip bir bonsai saksısına geçmeyi istiyeceksiniz.
Dar bir alanda büyümeye çalışacak olan bitkinin köklerinin yapısına göre 2 veya 3 yılda bir saksı biraz daha büyüğü ile değiştirilir.
Toprak;

Sağlıklı bir ağaç için, iyi suyu tutabilen, fazla suyu atabilen, köklerin havalanmasını sağlayan, faydalı bakterilerin yaşamasını sağlayan özellikleri taşımalıdır. Bu özellikleri organik topraklarda bulmak pek mümkün değildir. İnorganik denilen turface, lav kayası, akadama, dere kumu, vermikülüt, perlit gibi suyu saksı içinde tutmayan ama köklerin kullanabileceği kadar suyu bünyesinde barındıran topraklar bitkinin sağlığı açısından kullanılabilecek topraklardır.
Besin;

Tel;

Pense, tırmık, budama makası;
