Akasya
Gelişiminde günışığı ve esintili, havadar yerlere ihtiyacı vardır. Kuru ve sıcak günlerde öğleden sonraları güneş ışıklarını almamasında fayda vardır. Kış aylarında 12-20 derece arasında, yeterli ışık alan ve mümkünse nemli bir ortamda korunaklı bir yerde tutulmalıdır.
Kökünün nemli olmasını ister. Aşırı sulamadan ve toprağın çok kurumasından hoşlanmaz.
Hızlı bir gelişim gösterdiğinden azot oranı fazla olmayan katı gübreler ile ayda bir kez, oranları daha düşük olan sıvı gübreler ile ayda iki kez gübrelenebilir. Kışın gelişim hızı yavaşlayacağından düşük oranlı sıvı bir gübre ile ayda bir kez gübrelenmelidir.
İlkbahar ve yaz döneminde yeni sürgünler, iki yaprak bırakılarak budaması düzenli yapılır. Sonbaharda yapraklarını dökebilir. Bu dönemde telleme çok rahat yapılabilir. Telleme esnasında kırılgan olan yaşlı dallara dikkat etmek gerekir. Genç dallar daha esnektir ve şekillendirmeye müsaittir.
Genç ağaçların saksı değişimi 2 veya 3 yılda bir, daha yaşlı ağaçların saksı değişimi ise 3 veya 4 yılda bir yapılabilir. Drenajı iyi bir toprak yapısı gelişimini hızlandıracaktır.
Bulunduğu ortamı sever ve iyi bir bakım ve kök sistemi çürütülmezse kolay kolay bir hastalık görünmeyecektir.
Tohumdan ve çelikleme yoluyla üretimi yapılabilir.
Ateş dikeni
Budamaya güzel tepki verir. Yarı gölgeli yerlerden hoşlanır, aşırı sıcak ve güneş meyve vermesine olumsuz etki edecektir. Her ne kadar don olayına dayanıklı olsa da saksıda yetiştirilenler, don ve aşırı rüzgardan korunmalı, eğer mümkünse kış döneminde sera ortamında tutulmalıdır. Meyve ürettiği yaz aylarında suya ihtiyacı vardır. Kök yapısının nemli olmasını sever. Kış aylarında az suyla yetinebilir.
Çiçek ve meyve verme döneminde potasyum ve fosfor ağırlıklı bir bir gübrelemeye ihtiyacı olacaktır. Gübredeki minerallerin oranına bakarak ayda bir gübrelenebilir.İlkbahar ve sonbahr aylarında sert budamayı tolere edebilir. Taze sürgünler iki yaprak bırakılarak budanır. Ölü dallar her dönem temizlenebilir. Telleme tekniği kullanılabilir ancak yaşlı dallar kırılgan bir yapıya sahiptir.
Saksı değişimi 2 ile 3 yılda bir yapılabilir. Özel bir toprak yapısına ihtiyaç duymaz ancak her zamanki gibi kök çürümesinin önüne geçmek için iyi bir drenaj ortamının sağlanması gerekir. Tohumdan, çelikle ve havai köklendirme ile çoğaltılabilir.
Alıç;
Güneşi severler, don olayına karşı dayanıklı olsalar da, saksıda yetiştirilirken aşırı soğuklardan korunmalıdır.
Gelişim sürecinde oldukça fazla suya ihtiyaç duyar. Köklerinde nemin sürekli olmasını isterler. Kışın dahi köklerinde az da olsa neme ihtiyaç duyacaklardır.
Çiçek ve meyve veren bir ağaç olduğundan fosfor, potasyum ve mikro besinler içeren bir gübre kullanılmalıdır. İlkbahar başında budanabilir. Yapısal budamayı ağacın uykuda olduğu dönemde yapılırken, genç sürgünler her zaman yapılabilir. Dal yapısı esnektir.
Uyku döneminden uyanmadan saksı değişimi ve 1/3 oranında kök budaması iki veya üç yılda bir saksı değişimi yapılır.
Tohumdan ve sertleşmeye başlayan sürgünlerden çelik yöntemiyle üretimi yapılabilir.
Alev Ağacı;
Suyu sever ama köklere zarar verebilecek kadar aşırı sulama zarar verecektir. Kışın uyku döneminde yapraklar dökülecek ve suya ihtiyacı azalacaktır.
Dengeli NPK oranlarına sahip katı bir gübre ile ayda bir gübrelenebilir.
İlkbahar döneminde yapısal budama, yaz aylarında ise güçlü büyümeyi kontrol altında bulundurmak ve şemsiye şeklindeki yapısını dallandırmak amacıyla budama yapılabilir. Gerekirse kışın istenmeyen yerlerde çıkan sürgünler budanır. Telleme sürgünler henüz genç iken yapılmalıdır. Gelişimi hızlı olacağı için tellerin sık sık kontrolü gerekir ki dallarda tel izleri oluşmasın.
2 yılda bir saksı değişimi yapılırken köklerin 1/3 oranında budaması yapılır. İyi drenaja sahip toprak kullanılmalıdır. Tohumdan üretimi yapılır. Tohumlar toprağa ekilmeden önce ılık suda bir kaç gün bekletilerek şişmeleri sağlandıktan sonra ekilmelidir. 20 derecelik bir sıcaklıkta tutulursa üç hafta içerisinde filizleneceklerdir.
Açelya Ormangülü;
Boyut ve folyaj açısından farklılıklar gösterir. Birçok türü mevcuttur ama çok az türü bonsai için kullanılır. Satsuki ve Kurume türleri yaprak dökmeyen bonsaiye uygun yapıdadırlar. İlkbaharda açan güzel çiçekleri vardır. Çiçekler, yaz aylarında güneşten ve sudan korunmalıdır. Çok sıcaklarda az da olsa gölgeye ihtiyaç duyar.Kış aylarında 0 derecenin altında ki soğuk havalarda zarar görebilecektir.
İyi bir drenaa sahip toprakta bakılmalıdır. Suyu sever fakat köklerinin sürekli ıslak olmasını sevmezler. Toprağın nemli olması ve kurmamasına özen gösterilmelidir. Çok kuruması durumunda kökler bir süre su dolu bir kase de tutulması gerekir. Musluk suyundan hoşlanmaz. Mümkünse yağmur suyu kullanılmalı veya musluk suyu ile yağmur suyu karıştırılarak kullanılmalıdır.
Budanmaya karşı dayanıklıdır. Yaprağı kalmayan dallardan yeni sürgünler çıkartır. Çiçekler solduktan sonra toplanır. Bu dönem budama için de uygun bir zamandır. Gelecek yıl için tomurcuklanmalar başlayacaktır. Budama dönemi geçirilirse tomurcuklanma olamayacak ve gelecek yıl çiçeklenme olasılığı azalacaktır. Çıkan sürgünler tüm yıl boyunca budanabilir. Yapısal budama ilkbahar döneminde yapılır, ancak o yıl için çiçeklenme olmayacaktır. Dalları kırılgandır, telleme yapılacaksa biraz fazla dikkat gerekecektir.
Her 2 yılda bir saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Kökleri oldukça ince ve kırılgandır. Budama biraz dikkat gerektirecektir. Çelikleme yöntemiyle çoğaltılabilir. Kök gelişimi biraz hızlıdır.
Hastalık oluşumu gözlendiğinde akla ilk köklerindeki bir mantar oluşumu gelmelidir. Toprak çok sıkı olabilir veya çok ıslak kalarak mantarların oluşumuna neden olmuştur.
Ardıç;
Toprağın çok ıslak olamasından hoşlanmazlar, havadaki nemden de faydalanabilmektedirler. Toprağın sulanmadan önce biraz kuru olmasında fayda vardır. Aşırı sulamaktan kaçınmak gerekir.
Gelişme döneminde aylık besin ihtiyacı karşılanabilir. İlkbahar da azot ağırlıklı olurken sonbaharda azot miktarı azaltılabilir. Uyku dönemine girdiği kış aylarında çok az miktarda gübreleme istenirse 2 ayda bir yapılabilir.
Sert budamaya karşı dayanıklıdır. Yaz boyunca detay budama yapılarak şekli korunur. Dallarda ibrelerin budanmasında dikkat edilmesi gereken, budanılan yerlerden tekrar yeni sürgünler çıkmayacağı ve o bölgenin yapraksız kalacağıdır. Dalda yeşillik olduğu sürece dal gelişimi olacaktır. Güneş ışığının ve havalandırmanın ağacın iç bölgelerinde oluşabilmesi sağlanacak tarzda budama yapılmalıdır. Aksi durumda iç kısımdaki yeşillikler zamanla solacak ve o bölgeler yeşilden yoksun kalacaktır.
Sert budama, dalların şekillendirilmesi veya aşırı sulama gibi stres yaratan değişiklikler olduğunda, yeni oluşan genç sürgünlerin yaprakları, ibreleri normal yaprak yapısından farklı oluşabilir. Bu ardıcın bir tepkisidir ve streste olduğunu gösterir. Farklı çıkan bu sürgünler bir süre sonra uçlarından normal formdaki yapraklarını büyütmeye başlayacaklardır.
Dalları esnek bir yapıya sahiptir. Telleme ve şekillendirme kolay olacaktır, ancak gelişimi hızlı olmadığı için tellerin dallarda kalış süresi belki 1 yıl veya daha fazla zaman alacaktır. Kalın gövde ve dalların tellenmesinden önce rafya veya bantla sarıldıktan sonra telleme işlemine geçilmelidir. Genç ağaçlarda yeterli kalınlıktaki tellerle direkt sarım yapılabilir.
Saksı değişimi 2 yılda bir iyi bir drenaja sahip toprak kullanılarak yapılabilir. Köklerinin çok sert budanmasından kaçınılmalıdır.
Büyümesi yavaş olacağından, fidanlıklardan 4 veya 5 yaşlarında fidanların temin edilip üzerinde çalışılması çok zaman kazandıracaktır.
Hastalıklara karşı düzenli kontrolleri yıl boyunca aksatılmadan yapılmalıdır. Yeşilliğin yogun olduğu kısımlarda örümcek, bit ve mantarların oluşumu mümkündür. Bunlarla zirai ilaç kullanılarak mücadele mümkündür. Ancak pas mantarı denilen bir hastalıkta mücadele mümkün olamamaktadır. O bölge kesilerek atılmalıdır.
Ardıçlarda shari, jin, deadwood denilen, kurumuş, kırılmış dal görüntüsü oldukça sık kullanılan bir tekniktir. Dalın kabuğu soyularak ve makasla değil kırılarak oluşturulur. İstenmeyen bir dal olduğunda bu dalı budamaktansa bu teknikle güzel bir görünüm sağlanabilir.
Baobab
Bonsaide pek sık görülen bir ağaç olmamakla beraber ihtiyaçları karşılanırsa bonsai ağacı olabilir. Bakımı zor değildir. Ancak gelişimi için uzun yıllar gerekecektir.
Karasal iklimlerde iklim şartları nedeni ile bakımı zordur. Her zaman sıcak ortama ihtiyaç duyar. Gün içerisinde en az 6 veya 7 saat güneş ışığı almalıdır. Sıcaklık 12 derecenin altına indiğinde sıcak kapalı bir ortama alınmalıdır.
Gövdesi bir su deposudur. Gelişim dönemi boyunca birkaç kez sulanması yeterli olabilecektir. Fazla sulama köklerinde hasara neden olacaktır. Sulama esnasında sıvı gübre verilebilir. Ancak aşırısıda köklerinin çürümesine neden olabilecektir.
Yıl boyunca budama ve yeni sürgünlerin budaması ve tellenmesi yapılabilir. Tellemeden ziyade budanarak folyaj oluşturulur. 2 yılda bir saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Kök budamasında aşırıya kaçınılmamalıdır. Drenajı iyi humuslu bir toprak karışımı kullanılabilir.
Tohumdan veya çelik yöntemi ile üretilebilir.
Brezilya Yağmur Ağacı
Kökünüm sürekli nemli olması asla kuru kalmaması gerekir. Kışın ayda bir yazın ayda iki defa gübrelenebilir. Sürgünleri düzenli olarak budanması ağacın folyajını koruyacaktır. İyi bir drenaja sahip toprakta 2 yılda bir, hafif kök budaması yapılarak saksı değişimi yapılabilir. Havai köklendirme ve çelikle üretimi yapılabilir.
Celtis ağacı (Kızılcık)
Güneşi sever ancak köklerinin susuz kalmamasına özen gösterilmelidir. Özellikle yazın sıcak günlerinde sık sık sulanması gerekebilir. 3 haftada bir gübrelenebilir.
Düzenli budandığında ince ve sık dalların oluşumu sağlanacaktır. İlkbahar döneminde iki yılda bir saksı değişimi ve kök bakımı yapılabilir. Tabi ki drenaj özelliğine sahip bir toprak karışı kullanılmalıdır.
Cersis (Erguvan)(Judas cersis)
Kökleri sürekli neme ihtiyaç duyarlar ve kesinlikle kurumamaları gerekir. Toprağın çok kurumasını beklemeden sulanmalıdır.
Gelişim döneminde ayda bir katı gübre veya 10 günde bir sıvı gübre verilebilir. Çiçeklenme ve meyve verme dönemlerinde fosfor ve potasyuma ihtiyacı fazla olacağından, bu dönemlerde bu ihtiyaçlarını karşılayacak NPK oranlarına dikkat edilerek, mikro besimlerde içeren gübre tercih edilmelidir.
Çiçek açtıktan sonra eski dallar budanabilir. Genç dallar en az ikişer yaprak kalacak şekilde bgelişim dönemince budanabilir. Genç dallar ilkbahar ortalarında esnek bir yapıya sahip olduklarından telleme işlemi yapılabilir. Daha olgun dalların tel sarımı oldukça zordur. Diğer telleme yöntemleri kullanılarak dallara yön verilebilir.
İki yılda bir saksı değişimi, kök budaması ve drenaj özelliği iyi olan bir toprak karışımı yapılabilir.
Cüce yeşim (Dwarf Jade , Portulacaria afra)
Yapraklarında büyük miktarda su tutabildiğinde, sık sulamaya ihtiyacı bulunmamaktadır. Toprak yüzeyi kuruduğunda azar miktarda su verilebilir. Hatta kışın 2 haftada bir su yeterli olabilecektir.
Dengeli oranlara sahip gübre ayda bir verilebilir.
Gövdenin alt kısımlarında yeni dallanmalar oluşumu için düzenli budama yapılabilir. Dış kabuğunun yumaşıklığı nedeni ile telleme işleminde dikkat edilmeli ve ileriki zamanlarda sık sık kontrol edilmelidir.
2 yılda bir saksı değişimi yapılabilir. Toprağın drenjının iyi olması önemlidir. Saksı değişiminden sonra bir hafta kadar toprak sulanmamalıdır. Köklerin kendisini toplamasına izin verilmelidir. Aksi takdirde budanan köklerin çürümesine neden olacaktır.
Çelik yöntemiyle yaz aylarında üretilebilir. Düzenli bir bakım ve bol gün ışığı olduğu sürece sağlık açısından bir sorun yaşanmayacaktır.
Çam
Bonsai de en çok rağbet gören, bonsaide kullanılan hemen hemen tüm tarz ve formlarda şekillendirilebilen, yaprak dökmeyen ağaçtır. Bir çok türü mevcuttur.
Çam tüm gün güneş ışığı altında kalabilir. Işığı yeterli düzeyde aldığı sürece iğne boyları kısa olacaktır. Soğuk havaya karşı dayanıklı olsalar da, saksıdaki çamları bu dönemde korumakta fayda vardır. Susuzluğa karşı dayanıklıdırlar. Fazla su ihtiyaçları yoktur. Drenajı iyi bir toprak kök sağlığını koruyacaktır.
Çok sıcak aylar haricinde ayda bir defa olmak üzere katı gübrelerle yılda en az üç defa gübrelenebilir. Kış döneminde fazla gübre ihtiyacı olmayacaktır.
İlkbahar başında veya sonbahar sonlarında budama işlemi gerçekleştirilebilir. Ağacın güçlü kısımlarındaki eski iğneler kesilerek ağacın büyümesi dengelenebilir.
Tomurcuklanmaya başladığı ilkbaharda saksı değişimi yapılabilir.
Çin Biberi
Sıcak dönemlerde rüzgarlardan korunaklı, güneş alabilen yarı gölgeli yerlerde. Kışın 15 derece altındaki soğuklardan korunmasında, bol ışıklı bir ortamda bulundurulmasında fayda vardır.
Yazın çok fazla suya ihtiyacı vardır, Köklerindeki sürekli ıslaklık zarar verici olacaktır. Bu yüzden iyi bir drenaj sahip toprak karışımı kullanılmalı, toprak üstü kuruduğu zaman hemen sulanmalıdır. Kışın sulama konusunda biraz daha dikkatli olunması gerekir, özellikle iç mekanda bir ısıtıcı yanında tutuluyorsa köklerinin kuruması daha hızlı olacaktır.
NPK oranına göre, gelişim döneminde 20 günde bir sıvı gübre veya ayda bir katı gübre kullanılabilir. Kışın gübre ihtiyacı daha az olacaktır.
Yıl boyunca budanabilir ve telleme yapılabilir. Ancak daldaki yaprak sayısının 2 den az olmamasına dikkat edilmelidir.
İki yılda bir saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Toprak olarak iyi drenaj özelliğine sahip bir karışım kullanılmalıdır.
Çin karaağaç
Dal yapısı ince ve yaprakları küçüktür. Sert budama sonrası, budanan yerde çatallaşmalar olacak ve toplu bir çok dalın oluşumunu tetiklenecektir. Eğer bu dallar tekrar kesilirse bitki zayıflayacak ve budama noktasından kurumaya başlayacaktır. Bu yüzden bu dalların 20 cm civarında büyümesine izin verilip istenmeyen dallar budanabilir. Kolay dallandırılabildiği için ilk etapta gövde yapısının gelişimine önem verilmeli sonrasında dallanmanın olması istenen yerlerde sert budama yapılarak dallanma sağlanmalıdır. Gövde kalınlığı hızlı bir şekilde olacaktır. Telleme işlemi kolayca yapılabilir.
Gelişim döneminde besine çokca ihtiyacı olacaktır. Dengeli bir gübre ile ayda bir gübrelenebilir. Kış döneminde gübreye ihtiyacı olmayacaktır. Her 2 yılda bir saksı değişimi ilkbahar aylarında yapılabilir. Bu sırada kök budaması gerçekleştirilir. Köklerin gelişimi iç kısımlara doğrudur. Nebari oluşumunda bu çok kolaylık sağlayacaktır.
Çin tatlı erik (Sageretia)
Don olaylarına dayanıksızdır. Kışın ılık havaya ihtiyacı vardır. 15-20 derece sıcaklıktaki bir kapalı alanda bulunmalı ve nem ihtiyacı karşılanmalıdır. Sıcaklık arttıkça gün ışığına ihtayacı olacaktır.Yaz döneminde yarı gölgeli yerlerde tutulmalı çok güneş ışığından korunmalıdır.
Köklerinin nemli olması önemlidir. Sulamanın unutulması sonucu köklerinin kuruması ile dal ve yapraklar hızlı bir şekilde kurumaya başlayacaktır. Mümkünse kireçli su kullanılmamalıdır.
Gelişim döneminde ayda bir katı gübre veya NPK oranı düşük sıvı gübre haftada bir verilebilir. Kışın serin yerde ise ayda bir, ılık sıcaklıkta bir yerde ise iki haftada bir sıvı gübre verilebilir.
Yapraklar yıl boyunca dalda en az iki yaprak kalacak şekilde budanabilir. Sık sık sürgünlerde budama yapılması dallanmayı arttıracaktır. Çiçek ve meyvelenmenin olduğu dönemde budamadan kaçınılmalıdır.
Olgun dalların tellenmesi sert yapılarından dolayı biraz zor olacaktır ancak genç dalların tellemesi ilkbaharda yapılabilir.
Yeterli derecede nemi muhafaza edebilen ancak drenajı iyi olan toprak karışımı ve kök budaması yapılarak iki yılda bir saksı değişimi yapılabilir. Topraktaki nem gerçekten çok önemli olduğu için normalden biraz daha büyük bir saksı kullanılarak hızlı nem kaybının önüne biraz geçilebilir. Yaprak uçları kararıyorsa aşırı sulanmasından kaynaklanacaktır.
Çöl Gülü
Sıcak bir iklim koşullarında yıl boyunca, ılıman iklim koşullarında Mayıs-Eylül arası dış mekanda güneşli veya yarı gölgede dışarıda tutulabilir. -5 derecenin altına inen sıcaklılarda bol güneş alan, sıcak bir alanda korunmalıdır. Kış döneminde yapraklarını dökecektir.
Çok fazla suya ihtiyacı yoktur, toprağın biraz kurumasına izin verilmelidir. Haftada bir sulanması sorun olmayabilecektir.
Gelişim döneminde ayda bir kez düşük oranlara sahip bir gübre verilebilir. Katı yavaş salınımlı bir gübre çeşidi daha iyi olacaktır.
Budama yıl boyunca yapılabilir. Budama yapıldıkça dal sayısında artma ve yeni sürgünler ve bu sürgünlerde oluşan çiçeklenme de artacaktır. Ancak budama sürecinde zehirli öz suyundan korunmak için tedbirli olunulmalıdır.
Tel sarımı yapılabilir ancak çok sıkı yapılmamalıdır. Dalların kalınlaşması esnasında kolayca tel izleri oluşacaktır.
Saksı değişimi ve kök budaması iki yılda bir yapılabilir. İyi drenaja sahip bir toprak karışımı köklerinin sürekli ıslak kalmasını önleyeceği için önemlidir.
Fırça Kiraz
Güneş ve sıcağı sever, dona ve soğuk rüzgara karşı dayanıksızdır. Çok sıcak dönemlerde kısmi gölgeye ihtiyaç duyar. Sürekli ani sıcaklık değişimleri olumsuz etkileyecektir.
Toprak kuruduğunda bol su verilmeli ve nemi sağlanmalıdır. Toprak ıslak iken sulanmamalıdır.
Gelişim döneminde ayda bir katı gübre veya 15 günde bir sıvı gübre, kışın ayda bir gübreleme yapılabilir.
Hızlı büyümesi nedeni ile sık sık budanmaya ihtiyaç duyulacaktır. Dalda iki yaprak çifti kalacak şekilde budanabilir.
Gelişim dönemi boyunca telleme yapılabilir. Ancak hızlı gelişime sahip olduğu için tellerin uzun süre dallar üzerinde bırkılmaması gerekir. Aksi takdirde dallarda tel izleri ol şacaktır.
Kök budaması yapılarak iki yılda bir saksı değişimi yapılabilir.
Ficus
Tropikal bir bitki çeşiti olduğundan 15 derece üstü sıcaklıklardan, fazla ışıktan ve çok fazla nemden hoşlanırlar. Ev içinde istediği nemi sağlamak pek mümkün olmadığından hemen yapraklarını dökecektir.
Organik bir toprak kullanılıyorsa toprağın çok kurumasına izin verilmeden, inorganik bir karışımda ise sık sık kontrol edilerek su verilmelidir. Yapraklarıyla havadaki nemi kullanabildiği için bulunduğu ortamdaki havanın nemli olması bitkinin sağlığı açısından önemlidir.
Kışın yavaşlasa da yıl boyunca gelişimine devam edecektir. Yaz döneminde 15 günde bir sıvı ve ayda bir katı gübre, kış aylarında ise ayda bir sıvı gübre verilebilir.
Kalın bir gövde yapısı isteniyorsa 2 yıl kadar serbest büyümesine izin verilmelidir. Sonrasında dalların budanması yapılabilir. Yaprakların dal üzerinde 10 civarında oluşması halinde, dal üzerinde 2 yaprak kalacak şekilde budama yapılabilir. Bu aynı zamanda normalde büyük olan yaprakların daha küçük çıkmasını sağlayacaktır.
Dallarının tel ile sarımı ve şekillendirilmesi mümkündür. Ancak çok hızlı bir gelişim gösterdiği için sarılan tellerin sık sık kontrol edilmesi gerekir. Aksi takdirde dalların üzerinde telin sıkılığı nedeni ile izler oluşacaktır. Bu gibi durumlarda tel sökülüp tekrar sarım yapılmalıdır. Gövde ve dalları birbirine sıkıca teması sağlanırsa birbirleriyle kaynaştırılabilir ve farklı görünümler elde edilebilir.
2 yılda bir saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Organik veya inorganik toprak kullanılabilir ama her ikisinde de sulamaya dikkat edilmelidir. Çoğu ficus türü, yaşam alanlarından ve şartlardan memnunsa, dallardan toprağa doğru ince kökler oluşturur. Özellikle bitkinin kaya üzerine yerleştirilmesi ile çok güzel bir görünüm elde edilebilir. Ancak bu köklerin evde oluşturulması için neredeyse %100 lük bir nemli ortam oluşturulmalıdır.
Çelikleme ile çoğaltılması mümkündür, Yılın her döneminde yapılabilir ancak bahar sonlarında başarı oranı yüksek olacaktır. Ticari amaçlı, ginseng e microcarpa dallarının aşılaması ve hiç bir drenaj özelliği olmayan saksılarda satışı çok yapılmaktadır. Satın alındıktan sonra da sulama eksikliği veya aşırı sulama nedeni ile köklerinin çürümesi sonucu bitkiler ölmektedir. Aşılama ise ayrı bir faciadır. Bu şekilde alınan bir ağacın, altı delik olan bir saksı ve drenaj özelliği olan kaliteli bir toprak ile değiştirilmesi gerekir.
Kuru hava ve ışık eksikliği özellikle kış aylarında evde bulunan bitkide gücünde zayıflama ve yaprak dökümüne yol açacaktır. Bu dönemde hastalıklara açık olacağından, aydınlık ve yoğun bir nemle eski gücüne ulaşması sağlanabilir.
Fukien Çay ağacı
Aşırı sulamadan ve toprağın kuruluğundan kaçınılmalıdır. Toprak yüzeyi kurumaya başlayınca sulanmalıdır.
Budamaya karşı dayanıklıdır. Düzenli budama yoğun dal yapıları oluşturur. Genç dallar esnek bir yapıya sahipken olgunlaştıkça sertleşecektir.
Sıvı gübreden ziyade katı yavaş salınımlı gübre kullanmak kökleri açısından daha faydalıdır.
Saksı değişimi ve hassas kök budaması ilkbahar döneminde yapılabilir. Toprağın iyi drenaja sahip olması, kök sağlığı açısından olumsuz etkileri önleyecektir.
Fuşya
Çok nemli ortamları sevdiği için bulunduğu ortamda nemin sağlanması gelişimini hızlandıracaktır. Toprak üstü hafif kuruduğunda sulanmalıdır. Kök sisteminin nemli olmasına ihtiyacı vardır.
Ayda bir katı gübre veya 15 günde bir dengeli bir sıvı gübre kullanılmalıdır. Kışın gübre ihtiyacı azalacaktır.
Gelişim sürecince budama yapılabilir. Gövde ve dalların gelişimi, çiçeklendiği dönemde azalacaktır. Enerjisinin büyük bir kısmın buraya harcayacaktır. Bu dönemde gövde ve dalların kalınlaşması isteniyorsa çiçekler koparılmalı dallarda budama yapılmamalıdır.
Toprak üstü hafif kuruduğunda sulama yapılmalı ancak nemli ortamda tutulmalıdır.
Ayda bir katı gübre veya 10 günde bir dengeli sıvı gübre kullanılabilir.
Kök sistemi oldukça hızlı gelişir. Her yıl köklerin durumu kontrol edilmeli, gerek duyulursa yılda bir defa saksı değişimi yapılmalı ve drenajı iyi bir toprak karışımı kullanılmalıdır.
Gardenia
Parlak, havadar, sıcak ortamlardan hoşlanmasına rağmen özellikle yaz döneminde, öğleden sonraları direkt güneş ışığını almaktan hoşlanmaz. Yazın 20 derece sıcaklıklarda, kışın ise 15 derecenin üstündeki sıcaklarda bulundurulmalıdır. Kışın kapalı ortamda tutulmalı ve bulunduğu mekanda soğuk esintilerden korunmalıdır.
Fazla sulanmaya ihtiyacı yoktur. Toprağı nemli tutmak yetecektir. Yağmur suyuyla sulanması mümkünse gelişimi açısından faydası olacaktır.
Asitik özelliği olan dengeli bir sıvı gübre 15 günde bir, kışın ise ayda bir verilebilir.
İlkbahar ortasında telleme işlemi yapılabilir. Çiçek açtıktan sonra budama yapılabilir.
İki yılda bir saksı değişimi esnasında kök budaması hassas bir şekilde yapılmalıdır. Asitik özelliği olan bir toprak karışımı kullanılmalıdır. Kesilen dallar su içinde çoğaltılabilir.
Ginkgo
Güneş alan yerlerden hoşlanır, Genç ağaçların, yarı gölgelik olan yerlerde gelişimi biraz daha hızlı olabilmektedir. Don olayına karşı dayanıklı olmasına rağmen saksıda ki ağacın kök sistemini korumak için çok soğuklarda koruma altına alınmalıdır. İlkbaharda yapraklarını biraz geç çıkartır. Bu dönemde bir don olayı olursa yapraklar çok zarar görecektir.
Kış aylarında pek suya ihtiyaç duymaz ancak biraz nemli olması yeterli olacaktır, Diğer dönemlerde su ihtiyacı fazladır ancak aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.
Tomurcuklar açmaya başladığı zaman, sürgünlerin uzun olmasını sağlamak için azot oranı biraz yüksek bir gübreleme yapılmaya başlanmalıdır. Aksi takdirde sürgünler kısa kalacak ve yapraklar bu kısa sürgünlerde çıkacaktır. Sonrasında düzenli olarak NPK oranı dengeli sıvı gübre 10 günde bir verilebilir. Oranları yüksek katı gübre ise ayda bir vermek yeterli olacaktır.
Yaprak döken ağaçlarda genel bir budama uygulaması olan; eğer dalda 7- 8 adet yaprak varsa, 2 yaprak kalmak şartıyla budama yapılabilir. Eğer büyük kesiklerle budama yapılırsa kesik bölgelerde yaralar oluşabilecektir. Kesiklerin kapatılması için macun kullanılması gerekir. Yeni sürgünlerin dalları esnek olacağından telleme yapılabilir.
Genç ağaçların saksı değişimi her yıl ilkbaharda, daha olgun olanların ise 2 veya 3 yılda yapılabilir. Kök budaması asgari miktarda yapılmalıdır.
Özel bir toprak ihtiyacı yoktur. Drenajı iyi bir karışım yeterli olacaktır.
Tohumdan, havai köklendirme ve çelik yoluyla üretilebilir. Çeliklerin toprağa girecek kısımlarındaki dış kabuğun biraz kazınması köklenmeyi kolaylaştıracaktır. Filizlenme süreleri iki yıl kadar olabilir.
Gürgen (Carpinus) ve kayın (Fagus)
Toprak kurur kurumaz sulanmalıdır, asla çok kurmalarına müsaade edilmemelidir, ancak aşırı sulamada yapılmamalıdır. Kış döneminde toprağın hafif nemli olması yeterli olacaktır.
Gelişim döneminde ayda bir katı gübre veya haftada bir sıvı gübre verilebilir. Mikro besin ihtiyaçlarını karşılamak için biraz özen gösterilmelidir.
İlkbaharda yeni tomurcuklar açılmadan önce budama yapılabilir. Eğer sonbahar veya kışın budama yapılacaksa daldaki tomurcukların kalmasına dikkat edilmelidir. Yine dalda iki yaprak kalacak şekilde budama yapılır.
Telleme mümkündür ama her zamanki gibi tel izi oluşmamasına dikkat edilmelidir. Uzun yıllar bu izler kaybolmayacaktır.
İki yılda bir ilkbahar döneminde yeni tomurcuklar açılmadan önce saksı ve toprak değişimi yapılabilir.
Havai şemsiye ağacı
Gövde ve dal yapısında kabuk bulunmadığı için telleme işlemi yapılamaz ama sürekli budama ile yeni dallar elde edilebilir. Genç ağaçlarda ne kadar dikkatli bir telleme yapılsa da kırılma riski her zaman olacaktır. Yaşlı ağaçlarda ise kırılma riski neredeyse % 100 dür. Dallarının uçlarının kesilmesi ile yeni sürgünler, dallar ve küçük yapraklar oluşacaktır.
Kuru toprak zararlı olacağı için toprağının sürekli nemli olması gerekir. Kış aylarında sulama konusunda daha dikkatli olunmalıdır.
Yaz aylarında 10 günde bir nemli toprağa sıvı gübre ve ayda bir yavaş salınımlı katı gübre kullanılabilir.
2 yılda bir saksı değişimi yapılabilir. Hassas dolgun kök yapısına dikkat edilmelidir. Drenaj özelliğine sahip bir karışım toprak kullanılabilir.
Hinoki selvi
Gelişim sürecinde bol güneş ışığına ihtiyacı vardır. Özellikle yaprak budamasından sonra güneş ışığından enerji sağlaması gerekir. Kışın da güneş ışığının varlığı sağlığı açısından gereklidir. Çok soğuklardan korunması gerekir. Nemi sevmesi bakımından sıcak kuru rüzgarlardan çabuk etkilenecektir.
Köklerinin sürekli ıslak kalması gelişimini etkileyecektir. Toprak kuruduktan sonra sulanmalıdır. Kışın su ihtiyacı azalacaktır. Köklerinin tam kurumamasına özen göstermek gerekir.
Ayda bir katı gübre veya 10 günde bir sıvı gübre kullanılabilir.
Sürekli budama ihtiyacı olacaktır. İç dalların gölgede kalmaması için ve dışa doğru olan büyümeyi iç kesimlere yönlendirmek için, üst üste oluşan ve fazla olan sürgünlerin düzenli budanması gerekecektir.
Telleme işlemi yıl boyunca yapılabilir. Dallarının yapısı gereği teller uzun süre kalmalı, tellerin sökülmesinde acele edilmemelidir. Belki 1 yıl belki 3 yıl beklenilmeli gerekirse yeniden tel sarımı yapılmalıdır.
Kökleri hızlı gelişir, her yıl kontrol edilmelidir. İki yılda bir drenajı iyi olan toprak karışımı ve kök budaması yapılarak saksı değişimi yapılabilir.
Tohumdan üretimi biraz uğraştırıcıdır ve 1 yıl gibi bir süre ister. Yaz sonuna doğru sürgünlerin yumuşak olanlarından çelik yöntemi ile üretilebilir.
Huş ağacı
Yaz aylarında çok suya ihtiyaç duyarken kış aylarında toprağın nemli olmasını ister.
Gelişim döneminde ayda bir katı gübre ve oranları düşük sıvı gübre de 10 günde bir verilebilir.
Budama işlerine tolerans gösteren bir ağaç olsa da sert budamalarda her zaman gövde içinin çürüme riski vardır. Zayıf dallar tellenmeye pek uygun değildir. Dallarına şekil verirken, telle sarımdan ziyade diğer telleme teknikleri (Telle saksıya bağlama veya ağırlık bağlama gibi) kullanılmalıdır.
2 veya 3 yılda bir saksı değişimi yapılabilir. Toprak ve nemi sevse de kullanılacak toprağın drenaj özelliği iyi olmalıdır. Bu da yazın toprağın sürekli sulanmasını gerektirir.
Tohum, çelik ve aşı ile üretilebilir.
En önemli hastalığı Huş mantarıdır.
Jacaranda mimosifolia
Güneş ışığına ve sıcak havaya ihtiyacı vardır. Hava sıcaklığı 15 derecenin altına düşmemelidir. Yaz döneminde güneş veya yarı gölge bir yerde tutulmalıdır.
Sulama oldukça önemlidir. Köklerinin sürekli nemli tutulması gerekir. Köklerde kuruma oluşursa yaprakla küçülecek rengi kahverengiye dönüşecek ve sonrasında dökülecektir. Aşırı sulanırsa yapraklar sararacak ve dökülecektir.
Gelişim döneminde 20 günde bir, kışın ise ayda bir dengeli gübre kullanılabilir.
Gelişimi hızlıdır. Sürgünlerin yapraklarını iki yaprak bırakacak şekilde budanabilir. Büyük yapraklar yaz boyunca yapılabilirken, bitkinin tümünde sert budama ilkbaharda yapılmalıdır. Telleme sonrası teller 3 ay sonunda çıkartılmalıdır. Hızlı büyümesi dallarda tel izi oluşumuna neden olacaktır. Yeni sürgünler sertleşmeye başladığında telleme yapılmalıdır.
Drenajı iyi bir toprakla iki yılda bir saksı ve kök budaması yapılabilir.
Japon Akçaağaç
Suyu sever, özellikle yazın sıcak zamanlarında su ihtiyacı fazlalaşır. Drenajı iyi olan bir toprakta gün içerisinde belki 2 defa sulamak bile gerekebilir. Su eğer kireçli ise uzun vadede toprakta kireç birikimine neden olacaktır.
Katı gübrelerin yavaş salınımlı olanların, besin değerleri açısından bu ağaçta faydası olduğu bilinmektedir. Ancak yaprak gelişiminin hızlı olacağı ve dallar üzerinde boğumlar oluşabileceği için azot miktarının biraz düşük oranlarda tutulmasında fayda vardır.
Sürgünler ve ince dallar yaz boyu yapılabilir. Kalın dalların budanması sonbahar aylarında yapılmalıdır. Bazı mantar çeşitlerine karşı dayanıksız olduğundan, budama yerleri macunla kaplanırsa o bölgenin enfekte olması engellenebilir. Yaprak budama, gelişim sürecinde tüm yaprakların tekrar fakat küçük büyümesi için yapılan bir tekniktir. Yaprak sapı bırakılır sadece dal saptan koparılır. Tüm yapraklar budansa da bu uygulama her yıl yapılmamalıdır. Kısmi yaprak budaması daha az stresli olacaktır. Ağacın güçlü bölgesindeki büyük ve birbirine yakın yaprakların budanmasıdır.
Havai köklendirme, tohum ve çelik yöntemleriyle çoğaltılabilir.
Ağaç verticillium solgunluğu denilen bir mantar hastalığına yakalandıysa, kısa zamanda diğer dallara da geçecektir. Bu hastalığın tedavisi yoktur. Tek çare hastalıklı bölgelerin ağaçtan uzaklaştırılmasıdır. Kullanılan aletlerle bir temas olduysa mutlaka dezenfekte edilmeli sonrasında diğer bonsai ağaçlarda kullanılmalıdır.
Japon Holly
Toprağının çok kurumasına izin verilmemelidir. Toprak yüzeyi kuruyunca sulanmalıdır.
Gelişim döneminde dengeli bir sıvı gübre 10 günde bir verilebilir. Katı gübre de kullanılabilir.
Yeni sürgünler iki yaprak bırakılarak budanabilir. Çiçek ve meyve oluşabilmesi için budama yaz başında bırakılmalıdır. Telleme esnasında dalların hassas olan kabuklarına zarar vermeden yazın başına kadar yapılabilir. Dalları oldukça kırılgandır.
İki yılda bir saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Toprağın drenaj özelliği iyi olmalı, inorganik toprak oranı biraz fazla olmalıdır.
Japon Karaçam;
Karaçam üzerinde yapılacak çalışmalardan önce ağacın iğnelerinin parlak, koyu yeşil renkli iğnelerin sert ve sivri olması, yani ağacın sağlıklı olması gerekir. Sağlıklı bir ağaçta iğneler, ilkbahar döneminde 2,5 veya 3 cm uzamalıdır. Az uzaması veya hiç uzamaması, iğnelerin tomurcuğun tabanına çok yakın çıkması ağaçın sağlığının olumsuz olduğunun bir göstergesidir.
Sıvı gübre ve ara sıra yavaş salınımlı veya kek gübreler kullanılabilir. Yine oranlarına bakılarak verilmelidir. Yüzeyde organik gübre kullanılıyorsa, yılda bir defa sonbahar aylarında toprağın üst katmanındaki eski toprak alınmalı ve yenisi eklenmelidir. Toprağın nefes almasına ve mantardan dolayı kaynaklanan hastalıkları ve kök çürümesini engelleyecektir.
Toprağının organik olması şart değildir, hatta inorganik toprakta gelişimi daha sağlıklı olabiliyor denebilir.
Japon Winterberry
Toprağın çok kurmasına müsaade etmeden toprak yüzeyi kurur kurumaz sulanması gerekir. Dona dayanıklı olsa bile, düşük sıcaklıklardan korunmasında fayda vardır.
Gelişim dönemi boyunca 10 günde bir oranları dengeli bir sıvı gübre veya ayda bir katı gübre kullanılabilir.
Budamada, dallar üzerinde en az iki yaprak kalacak şekilde yapılabilir. Çiçek ve meyveleri için enerjiye ihtiyacı fazla olacağından ve bunun içinde yapraklarına ihtiyaç duyacağından, budama esnasında tüm yapraklar kesilmemelidir.
Telleme için sonbahardan ilkbahar kadar olan dönemde yapılmalıdır. Yaprakları dokunmalara karşı hassas olduklarından telleme işlemi esnasında çabuk kopabileceklerdir. Yaprakların az olduğu dönem kolaylık sağlayacaktır.
Kamelya
Gelişim dönemi boyunca yarı gölgelik ama sıcak yerlere ihtiyaçları vardır. Kışın korunaklı bir yerde muhafaza edilmeli dona karşı korunmalıdır.
Köklerinde sürekli nemin olması ve asla kurumaması gerekir. Mümkünse yağmur suyu kullanımı bitki için çok daha fazla sağlıklı olacaktır. Kireçli suyun, bitkinin gelişiminde olumsuz etkileri olacaktır.
Asidik değerleri biraz yüksek bir gübreleme ile gelişim dönemi boyunca hafta da bir sıvı gübre veya ayda bir katı gübre kullanılabilir. Çiçek açmaya başladığı dönemde gübreleme yapılmamalıdır.
Çiçekler açtıktan sonra sert budaması yapılırsa dalların gerisinde tomurcuklanmalar artacaktır. İstenmeyen tomurcuklar ve yeni sürgünler her zaman budanabilir. Telleme kış döneminde yapılmalıdır. Dallarının kabuk yapısı hassastır ve kolayca zedelenebilir. Tellerin dal üzerinde iz yapmasını engellemek için fırında kullanılan yağlı kağıt veya rafya türü bantlarla sarıldıktan sonra telleme yapılmalıdır.
İki yılda bir ilkbahar başlarında, kökleri hafif budanarak, kireçsiz fakat drenajı iyi bir toprak karışımı kullanılarak saksı değişimi yapılabilir.
Karaçam (Larix)
Güneş ışığına ihtiyacı çoktur. Gelişim hızı güneşe bağlıdır denilebilir. Ancak sıcak yaz günlerinde yarı gölgelik alanlarda bulundurulması, sıcak kuru esintilerden korunması fayda sağlayacaktır. Kışın dona dayanıklı olsa da aşırı yağışlardan korunması gerekecektir.
Toprak kuruduktan sonra sulanmalıdır.
İlkbaharda tomurcuklar çıkmaya başlandıktan sonra besin ihtiyacı olacaktır. Kuvvetli bir büyüme için ilk etapta azot oranı yüksek bir gübre kullanılırken yaz ortalarında dengeli bir gübre tercih edilebilir. 10 günde bir sıvı veya ayda bir katı gübre kullanılabilir. Kışın fazla gübreye ihtiyacı olmayacaktır.
İlkbahar başında uyku döneminden uyanmaya başladığında veya sonbahar sonunda uykuya geçerken budaması yapılabilir. Dallarda en az iki tomurcuk kalacak şekilde budanmalıdır. Her zaman aynı noktadan budama yapılmamalıdır. Yapışkan reçinesi yarayı iyileştirirken o bölgede tekrar tekrar kesikler dal üzerinde boğumlar oluşturacaktır. Genç dallar oldukça esnek yapıya sahiptirler ve kolayca tellenebilirler. Ancak hızlı bir büyümeye sahip olduğundan tel izlerinin oluşmaması için sık sık kontrol edilmelidirler.
İki yılda bir saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Tomurcuklar açılmadan önce veya sonbaharda yapılmalıdır. Köklerinin 1/3 oranında budaması yapılmalı fazlaya kaçılmamalıdır.
Kel Selvi Bald cypress
Bol gün ışığına ve sıcaklığa ihtiyacı olduğundan, gelişim döneminde tüm gün, güneş altında kalmalıdır. Kışın ise saksıdaki bitki sıcak bir yerde koruma altına alınmalıdır. Dona karşı hiç toleransı yoktur.
Yaz döneminde çok fazla suya ihtiyacı vardır. İnorganik bir toprak karışımı kullanılıyorsa belki günde 2 veya 3 kez bile sulamak gerekebilir. Kışın ise yapraklarını döktükten sonra su ihtiyacı azalacaktır. Ama toprak asla kurumamalıdır.
Gelişim döneminde gübre15 günde bir sıvı gübre verilmelidir. Bu dönemde katı gübrede verilebilir. Gübre oranlarını dikkate alarak verilmesinde fayda vardır.
Sonbahar ve ilkbahar dönemimde budaması yapılabilir. Gövde ve dallarda çok fazla yeni tomurcuklar üretir. Tasarımda yeri olmayan tomurcuklar erken dönemde ağaçtan uzaklaştırılmalıdır. Yeni sürgünler yanal dallanma oluşturmaya başladıkları zaman kısaltılmalıdır. Daha erken budanırsa bir süre sonra öleceklerdir. Genç dallar esnek yapıdayken telleme işlemi kolayca yapılabilir ama olgunlaşmış dalların telleme işlemi sırasında sert ve kırılgan yapısı nedeni ile zorlanmalar ve kırılmalar oluşacaktır.
Güçlü kök gelişimine sahiptir ve kökler çabuk kalınlaşır. Her iki yılda bir kök budama ve saksı değişimi yapılabilir. Kökler toprak üstüne çıkmaya başladığı zaman saksı değişimi de yapılabilir.
Tohum ve çelik yöntemleri ile kolayca üretilebilirler. Hastalık ve zararlılara karşıda oldukça dayanıklıdır.
Kiraz Cherry( Prunus serrulata)
Güneşli fakat sert rüzgarların olmadığı bir alanda tutulmalıdır. Yazın sıcak zamanlarında gölgede tutmakta fayda vardır. Her ne kadar dona karşı dayanıklı olsalar da, saksıdaki ağacı soğuklardan korumalıdır. En az üç ay kış uykusuna ihtiyacı vardır.
Gelişim döneminde özellikle çiçeklenme ve meyve döneminde çok suya ihtiyacı vardır. Dolayısıyla iyi bir drenaj özelliğine sahip toprak kullanılması son derece önemlidir. Köklerinin su içinde kalmaları kök çürümelerine neden olacaktır.
Dengeli bir katı gübre ayda bir veya sıvı gübre 10 günde bir verilebilir. Çiçeklenme döneminde azot oranı az olan gübre tercih edilmelidir.
Ağacın belli bir formda tutulması zordur. Çok uğraş gerektirir. Yeni oluşan yaprak tomurcuklar muhafaza edilmeli, bir süre serbest büyümeye izin verilmelidir. Erken kesilmesi halinde sürgünler kuruyacaktır. Yaz sonunda da gelecek senenin tomurcukları oluşmaya başlar. Sonbaharda uzun dallar beş boğuma kadar bırakılıp budanarak kısaltılabilir. Kış sonu bahar başında henüz gelişim başlamadan daha büyük dallar budanabilir. Eğer dallar üzerinde yaprak tomurcukları kalmaz ise çiçek açsa da sonrasında kuruyacaktır. Sonrasında telleme işlemi yapılabilir. Yaprakların olmadığı dönemlerde telleme daha kolay olacaktır ama tomurcuklara zarar verilmeden gerçekleştirilmelidir. Olgun dallar sert ve kırılganken genç dallar daha esnektir. Genç dallar yıl boyunca telleme yapılabilir
İki yılda bir saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Genç ağaçlar kök budamasını tolere edebilir, ancak olgun ağaçların kök budamasında dikkatli olunmalıdır. Kalın köklerin kesilmesi bile ağaç için tehlikeli olabilir.
Tohumdan, çelikten, havai köklendirme ve aşılama yoluyla çoğaltılabilir. Aşılama sonrası gövde, aşı olarak kullanılan filizden daha hızlı büyüyeceği için ilerisi için ağacın görünümünde olumsuz bir görünüm oluşturabilir.
Ladin Spruce (Picea)
Telleme işlemi zor olacaktır, dallar telleme sonrası şekillense de zamanla eski konumlarına geri dönme eğilimindedir. Burada tel kalınlığı ve sarımı ile sık sık kontrol edilmesi ön plana çıkıyor.
Gelişim dönemi boyunca bolca güneş ışığına ihtiyacı vardır. Kışın yarı gölgeli yerde ve donmaya karşı korunaklı bir yerde tutulmalıdır. Toprağın içinin donması köklerine zarar verecek ve yaprak dökümü sonrasında kurumaya başlayacaktır.
Köklerinin sürekli ıslak olması zarar verecektir. Toprağın hafif kuruması sonrasında su verilmeli ve köklerinin suyla temasından emin olunmalıdır. Kışın su ihtiyacı az olacaktır.
Gelişim dönemim boyunca katı gübre veya 10 günde bir sıvı gübre verilebilir. Aynı zamanda yapraklarından da beslenme özelliğine sahip olduğundan bir gübre takviyesi olarak mikro elementler yapraklarına püskürtülerek verilebilir.
Dalları oldukça esnektir, tellemede kolaylık sağlamasına rağmen, telleme ile istenen şekilde durması belki birkaç seneyi alacak ve hatta tekrar telleme yapılması gerekebilecektir. Telle sarımı yaz aylarında yapılması durumunda dallarda ölümler olabilecektir. İlkbahar ve sonbahar dönemi budama ve telleme için uygun aylardır.
Saksı değişimi ve kök budaması 2 yılda bir yapılabilir. Kök budaması mümkün olduğunca az olmalıdır. Ağaç yaşlandıkça kök kayıplarını tolere edememektedir. İyi drenaja sahip bir toprak kullanılmalıdır.
Ligustrum privet
Aydınlık alanlardan hoşlanır. Gün içinde az da olsa direkt güneş ışığına ihtiyacı vardır. Kış aylarında kapalı bir ortamda bakılmalıdır.
Yaz aylarında su ihtiyacı fazladır. Toprak kurur kurumaz sulanması gerekir. Köklerinin kurumamasına özen gösterilmelidir. Kireçli su topraktaki demiri tutacağı için demir eksikliği oluşacaktır. Yapraklarda sararmalar oluşabilecektir.
Ayda bir katı gübre veya haftada bir sıvı gübre verilebilir.
Budamayı tolere edebilir ama budama sonrası yapraklarını dökebilecektir. Çiçeklenmesi için sürgünlerin budanması yaza kadar yapılmamalıdır.
İki yılda bir saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Yetişmesi için özel bir toprak karışımı yoktur. İyi bir drenaja sahip olması yeterli olacaktır.
Tohumdan üretimi uzun zaman alacaktır. Çelik ve havi köklendirme yöntemi ile de üretilebilir.
Magnolia (Manolya)
Toprağın uzun süreli ıslak kalacak şekilde sulanmaması gerekir.
Dengeli bir gübre ile 20 günde bir gübrelenebilir.
Çiçekler döküldükten sonra yaz ortasında sert budama yapılabilir.
İki yılda bir drenaj özelliği olan bir toprak karışımı kullanılarak saksı değişimi yapılabilir. Kök budaması 1/5 oranında yapılabilir.
Yaz aylarında çelik yöntemiyle üretimi kolay olacaktır.
Mersin, Myrtle
Çok fazla ışığa ve esintili havaya ihtiyaç duyar, yazın sıcak aylarında yarı gölgeli yerlerde tutulmalıdır. Hava sıcaklığının 10 derecenin altına indiği dönemlerde soğuk ve gün ışığının bol olduğu güney cepheye pakan pencere kenarında bulundurulmalıdır.
Don olaylarına karşı dayanıklı değildir. Kökünün nemli olası ama sürekli ıslak ve kuru tutulmaması gerekir. Özellikle köklerinin kuruması hemen ölümüne neden olabilecektir. Mümkünse yağmur suyu kullanılmalıdır.
Yeni sürgünlerin çiçek açtıktan sonra ve 8 çift yaprak oluştuktan sonra, iki yaprak kalacak şekilde budaması yapılabilir. Yeni tomurcukların oluşumu bırakılacak çift yaprakların sayesinde olacaktır. Genç dalların telle sarımı mümkündür ancak dallar olgunlaştıkça sertleşir ve kırılganlaşır.
Gelişim dönemi boyunca 10 günde bir gübre verilebilir. Soğuk bir yerde bulunduğu sürece gübrelemeye ihtiyacı olmayacak ancak ortam sıcaklığı 10 derecenin üzerinde ise gelişimi yavaşta olacağı için az da olsa 15 günde bir gübreleme gerekecektir.
Saksı değişimi 2 veya 3 yılda bir yapılabilir. Kök budamasında aşırıya kaçınılmaması çiçek miktarını arttıracaktır. Toprak ve suda kireç olmaması gelişiminde faydası olacaktır.
İlkbahar ve yaz aylarında yarı sert yapıdaki dallarla çelik üretimi veya tohumdan üretimi yapılabilir.
Özellikle kış aylarında kuru havalı, ışıksız sıcak bir kapalı ortamda tutulursa haşereler tarafından saldırıya uğrayacaktır. Böyle durumda uygun ortam değişikliği yapılmalı ve böcek ilacı kullanılmalıdır.
Meşe (Oak)
Toprak kuruduktan sonra ama köklerinin tamamen kurumasını beklemeden sulanmalıdır. Toprağın sürekli ıslak olmasını istemez. Kışın çok daha az suya ihtiyaç duyar.
Gelişim dönemi boyunca ayda bir katı gübreler kullanılabilir. NPK oranlarında azot oranı düşük gübreler tercih edilmelidir. Azotun çokluğu, dallardaki boğum aralarının uzamasına, yaprakların büyük olmasına ve küflenmeye karşı hassasiyet oluşumuna neden olacaktır.
Sert budama ilkbaharın başlangıcında tomurcuklar açmaya başlamadan önce yapılmalıdır. Yeni sürgünler 2 yaprak bırakılarak budanır. Tüm yaprakları kesmeyin çünkü ağacı zayıflatacak ve gelişimini yavaşlatacaktır. Yaz aylarında büyük yapraklar kopartılabilir. Tepe kısımdaki dalların gelişimi alt dallara göre daha hızlı olacaktır.
Telleme sonrasında tel izlerinin oluşumunu engellemek için kontrol altında tutulmalıdır. Dal kabuklarında oluşacak izler uzun yıllar kaybolmadan kalabilecektir.
2 yılda bir drenajı iyi bir toprak karışımı ve kök budaması yapılarak saksı değişim yapılabilir. Köklerin 1/3 ü kadarı budanmalıdır.
Üretimi daha ziyade meşe palamudu denilen meyvelerden gerçekleşir.
Bonsai de popülerlerdir ve bakımları da kolaydır.
Nar (Cüce nar) (Punica garanatum)
Ağacın küçük ebatlardaki bu cinsi küçük meyve ve narin dallara sahiptir. Gövdesi çok güzel şekillerde düzenlenebilir.
Ilıman bir iklim bitkisi olduğundan ılık, havadar ve güneşli alanları sever. Sıcak ve kuru iklimlerde korunmaya ihtiyacı vardır. Özellikle yaz aylarında öğle sonrası güneşin sıcaklığından korunmalıdır. Kış döneminde uykuya geçeceğinden, 2 ile 8 derece arası sıcaklıklarda tutulması ideal olacaktır.
Yaz aylarında su ihtiyacı fazladır. Çiçeklenme döneminde biraz dah su ihtiyacı olacaktır. Toprak kurumaya başladığında sulanması gerekir. Kış döneminde toprağın nemli tutulması yeterli olacaktır. Çoğu bitkide olduğu gibi kireçli su mümkünse kullanılmamalıdır. Toprakta demir eksikliğine neden olacaktır.
Ayda bir katı gübre veya 10 günde bir sıvı gübre kullanılmalıdır. Uyku döneminde gübre ihtiyacı azalacaktır. Çiçek ve meyve veren ağaçlarda olduğu gibi çiçeklenmeye başladığı dönmelerde fosfor ve potasyum ihtiyacı fazlalaşacaktır. Azot oranı az gübreler tercih edilmelidir. Çiçek açmaya başladıktan sonra gübre verilmemelidir.
Yapraklarını döktükten ve kış uykusuna geçtikten sonra istenen budama ve telleme işleri yapılabilir. Gelişim döneminde yeni oluşan dallarda çiçekler dal uçlarından çıkacağı için, çiçeklenme öncesi dallar budanmamalıdır. 15 cm civarına ulaşan yeni sürgün dallar bu dönemde budanabilir. Meyve oluşumunda ağaç enerjisinin büyük bir bölümünü meyveler için harcayacağından gücünde zayıflama olacaktır. Gücünü kaybetmemesi için meyve sayısında azaltmalar yapılabilir.
İki yılda bir, yaprak tomurcukları açılmaya başlamadan önce saksı değişimi, kök budaması ve drenaj özelliği iyi olan toprak karışımı kullanılmalıdır.
Tohumdan, çelik yöntemiyle ve köklerden kesilen parçalarla çoğaltılabilir.
Narenciye ağacı
Güneşi ve sıcaklığı sever. Sıcak iklimlerde yıl boyu dışarıda kalabilirken, ılıman iklimlerde ilkbahardan eylül ayına kadar dış mekanda güneşte bulunabilirler. Sıcaklıkların 10 derece altına düştüğü zamanlarda korunmaya ihtiyaçları vardır. Bu zamanlarda kapalı bir ortamda bulunmalılar, ancak ortam sıcak olursa gelişimleri devam edeceğinden fazladan ışığa ihtiyaçları olacaktır.
Yaz döneminde toprağın yüzeyi kurudukça sulanması gerekir, ancak kısa süreli kuruluğu tolere edebilirler. Kışın daha az suya ihtiyaç duyacaklardır. Sürekli ıslak bir topraktan hoşlanmadıkları için drenajı iyi bir toprak karşımı kullanılmalıdır. Mümkünse kireçsiz su kullanılmalıdır.
Gelişim döneminde 10 günde bir, kış döneminde ayda bir gübreleme yeterli olacaktır.
Sürgünler üzerinde iki yaprak bırakılarak budanabilir. Dallanmaların sayısını arttırmak için düzenli budamaların yapılması lazımdır. Telle sarım işlemi yıl boyunca yapılabilir.
Her iki yılda bir kök budaması yapılarak saksı değişimi yapılabilir.
Para ağacı
Gövde yapısında su biriktirebilen bu ağacın gövdesinin alt kısmında şişkinlik oluşur. Gövde ve dalların birbiriyle temaslarından kaçınılmalıdır. Zamanla birbirlerine baskı yapmaları sonucu ezikler oluşmaya başlayacaktır.
İç mekanda aydınlık bir yere, nem ortamı sağlanacak şekilde yerleştirilmelidir. Hava sıcaklıkları 15 derecenin üstü olduğunda, güneşli açık alanda tutulabilir.
Aşırı sulamadan kaçınılmalıdır. Toprakta hafif kuruma başladığında sulama yapılmalıdır. Sağlıklı ve iyi bir gelişimi için 10 günde bir gübrelenmelidir. Gelişim döneminin başlangıcında azot ağırlıklı, yaz döneminde oranları dengeli, sonbahar döneminde ise azot oranı az gübre ile gübrelenebilir.
İki yılda bir ilkbahar aylarında tomurcuklar büyümeye başlamadan önce saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Kökün dörtte biri kadar kısmı budanmalı aşırıya kaçılmamalıdır. Yine kış sonunda bir veya iki çift yaprak budaması yapılırsa bahar ayında güçlü bir büyüme oluşacaktır. Yapraksızlaştırma güçlü sağlıklı bitkilerde yapılabilir. Telleme yapılacaksa, narin dalların zedelenmemesine dikkat edilmelidir.
İyi drenaja sahip hafif humuslu toprak kullanılmalıdır.
Çoğaltılması kolaydır, hafif sertli dalların suya koyulması ile kökleşmesi sağlanabilir.
Porsuk
Sıcak yaz günlerinde direk güneş ışığından, kuru havalardan, kışın soğuk rüzgarlarından ve don olaylarından korumak gerekir. Özellikle kış aylarında soğuk hava yapraklarına ve kök yapısına zarar verecektir. Yaprak dökmeyen tür olduğundan kış döneminde de güneş ışığına ihtiyacı olacaktır.
Toprak kurur kurumaz sulanması gerekir. Köklerinin sürekli ıslak olmamasına dikkat edilmelidir.
Gelişim döneminde 10 günde bir sıvı gübre veya ayda bir katı gübre verilebilir. Kış döneminde gübre ihtiyacı azalacağından, gübre miktarı azaltılarak verilebilir.
Ağacın iç kısımlarında yeni sürgünler vereceğinden, geri budama konusunda çok büyük sorunlar yaşanmayacaktır. Güneş ışığının ve esintilerin ağacın iç kısımlarına kadar girebilmesini sağlayacak şekilde budama yapılabilir. Bu durumda yeni sürgünler iç kısımlarda oluşacak ve yeni dallar oluşturulabilecektir. Olgun dalların ve gövdenin telle şekillendirmesi, ağacın sert yapısı nedeni ile zor olurken, genç dallara kolayca telle şekil verilebilir. Ölü dal uygulaması bu ağaçta çok güzel bir görüntü vermektedir. Ağaç eğer sağlıklı ve güçlü ise telleme ve budama yıl boyunca yapılabilir.
İki yılda bir saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Kökler önemli ölçüde budanabilir. Budamayı tolere edebilecektir. Sıcak iklime sahip yerlerde, drenaj özelliğine sahip toprak karışımına, nemi koruması açısından humus eklenebilir.
Yazın çeliklerle üretimi yapılabilir.
Premna,
Güçlü büyümeye sahip olması su ihtiyacını arttırmaktadır. Kurumasına müsaade etmeden sulanmalı, kış aylarında da neme ihtiyacı olacaktır. Kireçli su kullanımında yeterli besinini almayacağı için kireçli sudan kaçınılmalıdır.
Gelişim döneminde 20 günde bir katı veya 10 günde bir dengeli sıvı gübre kullanılabilir. Kış aylarında yaprağını dökmeyen türlerde gelişim hızı yavaşlayacağı için ayda bir sıvı gübre verilebilirken, yaprak döken türlerde gübre ihtiyacı olmayacaktır.
Yeni sürgünlerde altı çift yaprak olduğunda bir veya iki çift yaprak budanabilir. Daha gelişkin dallar yaz aylarında budanırsa, gelişim döneminde olduğu için bitkinin toparlanması daha çabuk olacaktır. Telleme işlemi yıl boyunca yapılabilir ancak yaprak dökenlerin tellenmesi yaprakların dökülmesiyle daha kolay olacaktır. Hızlı gelişime sahip olduğundan telleme sonrası dallarda tel izlerinin oluşmaması için zamanında tellerin sökülmesi gerekmektedir.
İki yılda bir tomurcukların oluşmaya başladığı ilkbaharda saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Kök budaması kökün üçte biri oranında yapılmalıdır. Drenaj özelliğine sahip toprak karışımı kullanılabilir.
Redwood
Güneşi ve sıcaklığı sevse de, yazın sıcak günlerinde yarı gölgelik alanlarda tutulmalıdır. Kışın soğuk günlerinde korunmalıdır. Suya ihtiyacı fazla olmakla beraber aşırı sulamadan kaçınılmalıdır. Toprağın sürekli nemli olmasını ister.
İlkbahar döneminde yüksek oranda azota ihtiyacı vardır. Diğer dönemlerde gelişimi güçlü olacağı için gübre kullanımına azami dikkat edilmelidir.
Yapısı gereği dik ve uzundur. Tasarımda yeri olmayan tomurcuklar budanmalıdır. Dalların budandığı yerlerde yeni sürgünler oluşacaktır. İstenmeyen dallar yeni sürgünler oluşmadan budanmalıdır. Dalların esnek ve narin yapısı nedeni ile telleme yapılırken dikkat edilmelidir.
Köklerinin hızlı gelişimi ve saksı içini çabuk kaplayacağı için her yıl kontrol edilmeli ve gerekiyorsa her yıl kök budaması ve saksı değişimi yapılmalıdır. Kök budaması her yıl yapılmalıdır. İyi drenaja sahip fakat nemi muhafaza edebilecek toprak karışımı kullanılmalıdır.
Salkım söğüt (Weeping willow)
Bakımı ve şekil verilmesi biraz zahmetlidir. Ancak bonsai olarak büyük ebatlarda oluşturulursa çok güzel bir görüntü verecektir.
Gelişim döneminde bol güneş ışığına ihtiyacı vardır. Yazın sıcak günlerinde yarı gölgeli bir mekanda tutulması gerekir. Kış aylarında soğuk ama don olayı yaşanmayacak kapalı alanlarda muhafaza edilmelidir.
Çok suya ihtiyacı vardır. Öyle ki yazın sıcak zamanlarında günde iki defa su vermek gerekebilir. Toprağın asla kurumaması gerekir. Kış aylarında su ihtiyacı azalsa bile köklerinin sürekli nemli olması gerekir.
Altı hafta da bir katı gübre veya onbeş günde bir sıvı gübre kullanılabilir. Azot oranı düşük bir gübre kullanılması, büyümesini kontrol altına alınmasında faydası olacaktır.
Kış aylarında istenmeyen sürgünler ve dallar budanabilir. Aşağıya sarkan dallar ise üzerinde iki tomurcuk bırakılarak kesilebilir. Yaz döneminde yeni sürgünlerde bakım amaçlı budanabilir. Yaz döneminde yeni dalları aşağıya doğru düzenlemek için telleme yapılabilir. Ancak dal yapısı esnek olsa da kabuğunun zedelenmemesine ve hızlı gelişimi nedeni ile dallarda tel izinin oluşmamasına dikkat edilmelidir.
Yeni tomurcuklar oluşmaya başladığında saksı değişimi ve kök budaması yapılmalıdır.. Kök gelişimi hızlı ve güçlü olacağından her yıl saksı değişimi gerekebilir. İyi bir drenaja ancak su tutma kapasitesine de sahip bir toprak karışımı kullanılmalıdır. Toprağına alkalik özelliği katabilmek için de az miktarda süngertaşı veya kireçtaşı ilave edilebilir.
Dallarından çelik yöntemiyle üretilmesi mümkündür.
Sedir
Bol güneşli alanları sever. Ancak kış aylarında soğuk rüzgar ve don olaylarından korunması gerekir. Bonsai sedirler doğadaki ağaçlara göre çok daha nadirdirler.
Doğal yaşamda kuru iklim şartlarına uyum sağlamışlardır. Bonsai de aşırı sulamadan kaçınılmalı toprak kurudukça sulanmalıdır. Köklerinin sürekli ıslak olmasından hoşlanmaz, özellikle kışın köklerinin sürekli ıslak olması, soğuk havanında etkisi ile çürümelerine neden olabilecektir.
On günde bir sıvı gübre veya ayda bir katı gübre verilmesi yeterli olacaktır. Kış döneminde gübre ihtiyacı pek olmayacaktır.
Sert budama yapılacaksa sonbahar ayları tercih edilmelidir. Dallarda kısaltmalar yapılacaksa ilkbaharın başlangıcında yapılmalıdır. Gelişim dönemi boyunca yeni çıkan sürgünler çıkartılabilir. Budama yapılırken ağacın kesilen yerlerinin iyileşme süresi uzun olacağından, budama esnasında biraz dikkat edilmelidir. Dalların bazılarına, kesilmesinden ziyade kuru dal efekti verilmesi bonsaiye güzel bir görünüm verecektir.
Genç dallar esnek yapıya sahip olduklarından telleme işlemi yapılabilir. Kabuğunun zedelenmemesine dikkat edilmelidir.
İki yılda bir ilkbaharın başlarında veya sonbahar döneminde saksı değişimi yapılabilir. Kök budamasında aşırıya kaçınılmadan narin budama yapılabilir. Köklerinin zedelenmesi ağacın sağlığını bozacaktır.
Serissa
Çevresel değişikliklere karşı duyarlıdır. Suyun fazlalığı veya azlığı, sıcaklığın artması veya azalması, yer değişikliği gibi nedenlerle yapraklarını dökerek olumsuz tepki verirler. Daha iyi koşullar tekrar sağlanırsa eski sağlığına dönecektir. İthal edilen birçoğu 2 ay içinde mantar enfeksiyonları gibi nedenlerle ölüyorlar bu yüzden satın alınacaksa 1 yıldan fazla süredir ülkemizde gelişen bitkiler tercih edilmelidir. Temin edilen bitkinin ivedilikle tüm toprağı ve saksısı değiştirilmelidir. Bu süreçte yapraklarını dökmesi gayet normaldir. Güçlü bir gelişim görünene kadar da gübreleme yapılmamalıdır.
Yaz aylarında güneye bakan ve çok fazla güneş ışığı alan dış mekanda bulundurulmalıdır. Bu çiçeklenme oranını arttıracaktır. İç mekanda tutulması gerekiyorsa yine güney cephesinde bir pencerede tutulmalı ve 3 veya 4 günde bir saksı döndürülerek bitkinin diğer yönlerinin de gün ışığından faydalanması sağlanmalıdır. Sürekli yer değişikliği kendisini 4 ile 6 hafta arasında belli edecektir. Zorunlu olmadıkça yer değişikliğinden kaçınılmalıdır.
İyi drenaja sahip toprağın olması sulama konusunda çok faydası olacaktır. Suya ihtiyacı olduğu zaman yapraklarının canlı rengi kaybolacak ve toprak hafif kuruyacaktır. Bu zamanı belirlemek için tecrübe sahibi olunması gerekecektir, bu döneme kadar toprağın üstü kurumaya başladığında sulama yapılabilir. Sulama sonrası kökünün ıslandığından emin olunulmalıdır.
Diğer bitkilerde olduğu gibi gelişim döneminde gübreleme yapılmalıdır. Bu dönem dışında gelişimi yavaşlayacağı için çok gübreye ihtiyacı olmayacaktır. Bahçe gübresini kullanmaktan kaçınılmasında fayda vardır. Sağlık durumunda bir bozulma varsa, gübreleme yapılmamalı, canlılığına kavuştuktan sonra ihtiyacı kadar verilmelidir.
Esas zorluk kış aylarında ortaya çıkacaktır. Ev içinde tutulan bu bitki için yeterli ışık ve nem sağlanamayacağı için bitkinin gelişiminde farklılıklar oluşacaktır. Işık ve nemin yetersiz olması bitkinin gövde yapısını etkileyecek ince ve uzun bir gelişim gösterirken birden bu gelişimini durduracak zayıflayacak ve dallarda yere doğru sarkmalar başlayacaktır. Bu durumda ağaç susuz kaldığı düşünülerek su miktarı artırılacak ve bu da gövdeyi daha uzun olmasını tetikleyecek ve bir süre sonra da ölümüne neden olacaktır. Kış aylarında ideal hava sıcaklığı 6 derece civarında tutulmalı, toprak hafif ıslak olmalı, çok kurumasına izin verilmemelidir. Bu ortamda ışığın da az olması sonucunda bitki uyku döneminde kalacak ve yapraklarını doğal olarak dökecektir. İlkbaharda günlerin uzaması ile günışığı artacak, uyku dönemi sona erecek, dış mekana çıkartılacaktır.
İlkbaharda budama yapılabilir. Bir nebzeye kadar sert budamayı tolere edebilir. Dallarda 6 yaprak olduğunda 2 yaprak bırakılacak gibi budanır. Yaşlı ağaçlar çiçek açmaya başladığı dönemde budaması azaltılır. Çiçeklendikten sonra budaması yapılabilir. Kök budaması sırasında hiç hoş olmayan bir koku oluşacaktır.
Dalları hassas olduğundan telleme yapılırken azami dikkat gösterilmeli ve dallarında tel izlerinin oluşumunu engellemek için kontrolleri yapılmalıdır. Telin kalma süresi yaklaşık 5 veya 6 ay kadardır. 2 yılda bir saksı değişimi yapılabilir.
Bu bitkiye iyi bakıldığında, zaman ve emek harcandığında görünümü ile insanı mutlu edecektir. İnce detayları ile bonsai olarak gerçekten güzel bir bitkidir.
Su Yasemini (Wrightia religiosa)
Suyu çok sever, toprak yüzeyi kurumaya başladığında sulama yapılmalıdır. Toprak hiç bir zaman bütünüyle kurumamalıdır. İyi drenaja sahip toprak kullanılarak aşırı sulamanın da önüne geçilmelidir.
Oldukça fazla besin ihtiyacı vardır. Yüksek azotlu gübre gelişimine katkısı olacaktır. Ayda bir katı gübre ve NPK oranları düşük sıvı gübre de haftada bir verilebilir. Kış döneminde besin ihtiyacı azalacağı için ayda bir miktarı azaltılmış gübre verilebilir.
İlkbaharın başında büyük dallar budanabilir veya sert budama yapılabilir. Budama sonrasında iç kısımlarda tomurcuklar oluşacaktır. Üçüncü yaprak çifti çıktıktan sonra çiçek açacaktır. Tropikal iklim şartlarında dallanmayı arttırmak ve yapraklarını küçültmek için yılda birkaç kez yapraklarını dökmektedir.
Genç dalların telleme işlemi yapılabilir. Ancak hızlı bir gelişim göstereceğinden dallarda tel izleri oluşumunun engellenmesi için sürekli kontrol edilmeleri gerekir.
İki yılda bir saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Kök gelişimi hızlıdır her yıl kök yapısının kontrolü gerekir. Köklerde topaklanma varsa bunların budanması, temizlenmesi gerekir. Su köklere ulaşmazsa ağaç hızlı şekilde güç kaybetmeye başlayacaktır. Budama sonrasında yapraklarını dökmesi normaldir.
Aşırı sulama veya yetersiz beslenme yapraklarında sararmalara neden olur.
Şimşir (Buxus)
Yaz döneminde su ihtiyacı olacaktır. Kısa süreli toprağının kurumasını tolere edecektir. Gene de toprağının çok kurumasına müsaide edilmemelidir. Aşırı sulama da kök sistemine zarar verecektir.
On günde bir sıvı gübre veya ayda bir katı gübre verilebilir. Kış döneminde uyku halinde olacağından gübre ihtiyacı olmayacaktır. Ancak Çin şimşiri çeşidi uyku döneminde olmayacağı için az da olsa ayda bir gübre ihtiyacının karşılanması gerekir.
Budamayı tolere edecektir. Genç dallar iki çift yaprak kalacak şekilde budanabilir. Güneş ışığının iç kısımlara girmesini sağlayacak şekilde yapraklarda seyreltilme yapılmalıdır. Bu hem iç kısımların kurumasını önleyecek hem de yeni sürgünlerin oluşumunu sağlayacaktır.
Dallarının zedelenmesine dikkat edilerek telle şekil verilebilir. Ancak tellerin dal üzerinde iz bırakmaması için kontrol altında tutulmalıdır.
İki ile dört yılda bir saksı değişimi ve sert kök budaması yapılabilir.
Wisteria
Çiçeklenmesi için güneş ışığına ihtiyacı vardır. Gelişim sürecinde gün boyu güneş altında bırakılmalıdır. Don olayına karşı dirençli olsalar da, saksıdaki bitkinin kış döneminde korunması gerekir. Soğuk kapalı bir mekanda tutulabilir.
Gelişim sürecinde su ihtiyacı oldukça fazladır. Köklerin suyla temas ettiğinden emin olunmalıdır. Kışın ise tam tersi su ihtiyacı azalacaktır, köklerinin nemli olması yetecektir.
Gelişmeye başladıktan sonra ayda bir katı gübre ve hafta da bir sıvı gübre kullanılabilir. Azot miktarı düşük oranda gübre kullanılmasında fayda var çünkü azot çiçekler yerine yaprakların büyümesine neden olacaktır.
Sert budama ilkbahar veya çiçekler açtıktan sonra yapılabilir. Dalların Temmuz ayına kadar uzamasına izin verilmeli ve sonrasında budaması yapılmalıdır. Yapraklar döküldükten sonra dalların budaması ve telle sarımı yapılmalıdır. Yalnız çiçek tomurcuklarının bulunduğu kısa sürgünler budanmamalıdır. Yaz aylarında iç dalların güneş ışığını almasında azalmalar olduğunda, bu bölgelerdeki yapraklar seyreltilmelidir. Unutulmamalıdır ki; yapraklar ağacın enerji kaynaklarıdır, seyreltme ve budama işleminde tüm yapraklar temizlenmemelidir. Yine tohum kapsülleri ve tohum ağacın enerjisinin çoğunu kullanacakları için çok fazla bulunmalarına müsaade edilmemeli, seyrekleştirilmelidir.
Saksı değişimi iki yılda bir tomurcuklar açılmadan önce ilkbaharda yapılabilir. Kök budamasını tolere edebilirler ancak olgunlaştıkça pek riske girmemekte fayda var.
Tohumdan üretilen fideler 10 yıl sonrasında çiçeklenmeye başalarken çelik üretimler daha erken çiçek açmaya başlayacaktır.
İyi bir toprağın kullanılmasında fayda vardır. Sıkılaşmış toprak köklerin sürekli ıslak kalmasına ve hava almasına engel olacağından kök çürümeleri olacaktır. Wisteria kurdu en tehlikeli hastalığıdır. Bu kurt gövde ve dal içinde tüneller açar ve zamanla ölümüne neden olur. Güçlü kimyasallarla bile kontrol etmek zordur.
Zelkova
Güneşi sever, gün boyunca güneş ışığı altında kalabilir. Ancak çok sıcak günlerde yarı gölgelik alanlarda tutulmalıdır, Her ne kadar dona karşı dayanıklı olsa da her bonsai ağacı gibi soğuk dönemlerde koruma altına alınmalıdır. Soğuk ama don olmayacak kapalı bir alan yeterli olacaktır.
Aşırı sulama olmadan düzenli sulama yapılmalıdır. Köklerinin kurumaması önemlidir. Köklerinin nemli olması önemlidir.
Dengeli orana sahip katı gübre ile ayda bir veya hafta da bir sıvı gübre verilebilir. Kış döneminde gübre ihtiyacı pek olmayacaktır.
Yeni sürgünle altı yaprak olduktan sonra ili yaprak kalacak şekilde budaması yapılabilir. Sonbaharda yaprakları döküldükten sonra kalın dalları budanabilir. Zelkovanın yaprakları dökülmüş, ince dallara sahip şekildeki kış görüntüsü son derece güzeldir. Bir diğer güzel tarafı nebarisinin görünümüdür. Ağaç güçlü ise, Haziran ayında yapraksızlaştırma tekniği ile dallanmayı artırmak mümkündür. İç bölgedeki küçük yapraklara güneş ışığının ulaşması için. Gölge yapan büyük yapraklar yıl boyunca kesilebilir.
Sonbahar ve kış döneminde yapraklar döküldükten sonra genç dalların telleme işlemi yapılır. Dallar yumuşak bir yapıya sahiptir ancak gelişigüzel çıktıkları için telleme yapılarak göze hoş gelen bir görünüm sağlanır. Eğer telleme başarılı olduysa ilkbaharda sökülebilirler.
İki yılda bir toprak, saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Bu sırada nebarisinin oluşumu içinde çalışılmalıdır.
Zeytin
Güneş ışığını sever. Güneş ışığı bol alanda yapraklarının boyutu küçülecek ve güçlü yaprak yoğunluğu oluşacaktır. Esintili ortamlardan da hoşlanır. Soğuk havalara dayanıklı olsa da kış aylarında don olaylarına karşı korunaklı bir yerde tutulmasında fayda vardır. Kuru ve sıcak bir ortamdan ziyade serin bir ortamda tutulmalıdır. Aksi takdirde kireç veya böceklenme ağacın sağlığını olumsuz etkileyecektir.
Bonsai olarak yetiştirilecek zeytinin seçiminde küçük ve yoğun yapraklara sahip olanlar tercih edilmelidir. İleriki zamanlarda büyük yaprakların küçültülme çalışmalarında çok zorluklar yaşanacak ve gelişim süreci çok daha yavaş olacaktır.
Toprak kuruduktan sonra sulanmalı, kökleri sürekli ıslak olmamalıdır.
On günde bir sıvı gübre veya ayda bir katı gübre verilebilir.
Kış aylarında yapılan sert budama, ilkbaharda güçlü büyümesini sağlayacaktır.
Genç dallar büyüdüğünde iki çift yaprak bırakılarak budanabilir. Dalın kesilen yerin altındaki yaprakların dibinden yeni sürgünler verecektir. Çok sayıda ince fakat yoğun dallanma sağlanacaktır. Kalınlaşması istenen dalda herhangi bir budama yapılmadan gelişimine devam etmesine izin verilmelidir.
Genç dallar esnek bir yapıya sahip olduğundan telleme konusunda zorluk olmayacaktır. Ancak yaşlanmış dallar sert ve kırılgan bir yapıya sahiptir.
İlkbaharda yeni sürgünler oluşmadan önce saksı değişimi ve kök budaması yapılabilir. Kökler üçte biri kadarı budanmalıdır. Saksı değişimi ağacın gelişimi ve sağlığı göz önüne alınarak yapılmalıdır. İlla ki birkaç yılda bir değişim yapılacak diye bir şey söz konusu değil.
Her bonsaide olduğu gibi saksı değişimi sonrasında gelişim sürecinde yavaşlama olacaktır. Değişim sonrasında bonsailerin enerji toplamaları için bol güneş ışığına ihtiyaçları olacağından, güneşli alanlarda tutulmaları gerekir.
Toprağın, drenaj özelliği olan hafif killi bir karışımlı olması gelişimini olumlu etkileyecektir. Kil oranının yüksek olması drenaj özelliğini azaltacaktır.
Ağacın kabuğunun yosunlardan korunması gereklidir, yoksa kabuk da çürümeler oluşacaktır.
